O Entroido de Laza, unha das celebracións máis antigas e auténticas de Galicia, é un dos máximos expoñentes do Entroido galego, xunto cos de Verín e Xinzo de Limia.
Localizado na comarca de Monterrei, na provincia de Ourense, esta festa destaca pola súa fonda carga simbólica, ritos ancestrais e a forte implicación da comunidade.
A identidade do Entroido de Laza
A súa identidade única reside na mestura de elementos pagáns, tradicións rurais e un sentido profundo de pertenza colectiva.
Os Peliqueiros: Símbolo do Entroido
O símbolo máis recoñecible do Entroido de Laza son os Peliqueiros, figuras impoñentes e misteriosas que percorren as rúas coas súas vistosas máscaras e traxes. A súa orixe podería remontarse a cultos prerromanos ou a rituais relacionados coa fertilidade e a protección das colleitas.
O traxe dos Peliqueiros inclúe a máscara de madeira pintada, a chaqueta con gravados, as chocas ao lombo e o látego coa que impoñen a súa autoridade. Eles non falan, non bailan, simplemente percorren as rúas mantendo a orde a base de correr tras aqueles que se cruzan no seu camiño.
A súa figura representa unha especie de autoridade ancestral, unha ponte entre o sagrado e o profano, entre o mundo dos vivos e o dos espíritos. A máscara impídelles falar, reforzando así a súa faceta misteriosa e intimidante.
Rituais Singulares: A Farrapada e a Morena
Entre os rituais máis característicos do Entroido de Laza destacan a Farrapada e a Baixada da Morena.
- A Farrapada consiste nunha batalla onde os participantes se lanzan trapos empapados en lama, simbolizando a purificación e a conexión coa terra. É un acto de catarse colectiva, onde as diferenzas sociais desaparecen baixo a mestura de risas e barro.
- A Baixada da Morena é outro dos momentos culminantes. Unha figura feita de peles e con aspecto grotesco percorre as rúas, perseguindo aos asistentes. Esta tradición, cargada de simbolismo, evoca antigos ritos agrarios onde se espantaban os malos espíritos e se pedía prosperidade para a colleita.
A Fariña e o Luns Borralleiro
Outro dos elementos imprescindibles é a fariña, utilizada para cubrir aos participantes, creando un ambiente onde a identidade individual se dilúe en favor da comunidade. Este acto, lonxe de ser un simple xogo, ten raíces en antigos rituais de purificación e renacemento.
O Luns Borralleiro é un día clave no Entroido de Laza. Durante esta xornada, as rúas énchense de carretas cheas de formigas mesturadas con fariña e vinagre, que se lanzan aos participantes nunha especie de batalla simbolizando a loita contra os males acumulados ao longo do ano.
Comunidade e Sentimento de Pertenza
O Entroido de Laza é, sobre todo, unha festa da comunidade para a comunidade. Non se entende sen a participación activa dos veciños, que preparan durante todo o ano os traxes, as máscaras e os distintos actos. A transmisión oral desempeña un papel fundamental para preservar as tradicións, garantindo que as novas xeracións manteñan viva a esencia deste Entroido único.
A identidade do Entroido de Laza vai máis aló dunha simple celebración festiva; é un manifesto cultural que entrelaza pasado e presente, o profano e o sagrado, nun ritual colectivo onde a comunidade se reencontra consigo mesma. As súas tradicións, cargadas de simbolismo e misterio, aseguran a continuidade dun legado que, ano tras ano, volve renacer co son das chocas dos Peliqueiros e a ledicia das súas rúas.